Het zit erop

Beste vrienden,

Ik ben inmiddels al weer twee weken – voorgoed – in Nederland, maar heb nog niets van mij laten horen. Nu ik afgelopen donderdag met een zucht van verlichting mijn onderzoeksaanvraag heb ingediend, zal ik dat eerst doen. Vooraf wil ik echter iedereen een gelukkig nieuwjaar toewensen!

De laatste anderhalve maand in Gotha was enerverend. Ik heb veel tijd besteed aan die onderzoeksaanvraag en ben er ook twee keer voor in Nederland geweest: een keer voor een workshop en een keer voor een bespreking van de eerste versie.

Tijdens de laatste week heb ik een lezing gehouden over de resultaten van m’n onderzoek in Gotha. Ik heb een kort overzicht gegeven van Duitse vertalingen van Engelse religieuze teksten in de 17e en 18e eeuw en heb dat ingebed in de verbindingen (cultureel, religieus, economisch en politiek) tussen Engeland en het Europese continent/Duitsland. Verder heb ik ook laten zien hoe je de belangrijkste gegevens van die vertalingen kunt opslaan in een database (www.pietasonline.nl). Dat is immers wat ik in Gotha heb gedaan. Uiteindelijk heb ik de gegevens van zo’n 70 uitgaven in een database opgeslagen. Ik had gehoopt verder te komen, maar ben uiteindelijk toch tevreden over het resultaat. Dat was men in Gotha ook over mijn lezing. Ik kreeg veel vragen en goede vragen. Wel op zijn Duits. Dat betekent een combinatie van vragen: ‘Ich habe einige Fragen: Erstens … Zweitens … Drittens …’. Een goede oefening in het beantwoorden van vragen ;-)

Ik ben blij dat ik het afgelopen half jaar de mogelijkheid had om – betaald – onderzoek te doen. Ik heb interessante dingen ontdekt, nieuwe mensen leren kennen en Halle en Gotha en omgeving daarvan beter leren kennen. Maar ik ben nog blijer dat ik nu weer thuis ben en in de buurt van familie en vrienden! Oost, west, thuis best. Vanaf volgende week zal ik weer in Abcoude mijn intrek nemen.

Wat ga ik de komende tijd in Nederland doen? In de eerste plaats verder met onderzoeken en schrijven. Omdat ik daar het afgelopen jaar niet aan toegekomen ben, ga ik mijn proefschrift nog een keer door om ’t te corrigeren. Daarna dien ik het bij een uitgeverij in. Verder moet ik nog een aantal artikelen afmaken/schrijven.

Genoeg te doen dus, maar ik wil ook wat verdienen. Daarom heb ik mij aangemeld als vertaler Duits-Nederlands en omgekeerd. Ik wil mij toeleggen op het vertalen van wetenschappelijke teksten. De naam van mijn eenmanszaak is: Campus Translations. Zie voor mijn profiel: http://www.proz.com/profile/1703876. En zeg het voort.

Laat ik voor deze keer niet alleen foto’s bijvoegen, maar ook een lied. Het is een oud kerstlied (15e eeuw) dat ik in Duitse kerken in december verschillende keren gezongen heb en dat mij erg heeft aangesproken. Weliswaar zijn de kerstdagen voorbij, maar je mag toch elke dag van het jaar aan Kerst denken.

Het lied – hieronder volgt het – kun je ook beluisteren via http://www.swr.de/swr2/musik/weihnachtslieder/es-kommt-ein-schiff/-/id=10460808/nid=10460808/did=10495746/15lcvk4/index.html

1. Es kommt ein Schiff, geladen
bis an sein’ höchsten Bord,
trägt Gottes Sohn voll Gnaden,
des Vaters ewigs Wort.

2. Das Schiff geht still im Triebe,
es trägt ein teure Last;
das Segel ist die Liebe,
der Heilig Geist der Mast.

3. Der Anker haft’ auf Erden,
da ist das Schiff am Land.
Das Wort will Fleisch uns werden,
der Sohn ist uns gesandt.

4. Zu Bethlehem geboren
im Stall ein Kindelein,
gibt sich für uns verloren;
gelobet muß es sein.

5. Und wer dies Kind mit Freuden
umfangen, küssen will,
muß vorher mit ihm leiden
groß Pein und Marter viel,

6. danach mit ihm auch sterben
und geistlich auferstehn,
das ewig Leben erben,
wie an ihm ist geschehn.

--

Niet alle elementen uit het lied zijn voor ons meteen begrijpelijk en misschien klinken ze je zelfs wel erg vreemd in de oren. Het schip dat eraan komt varen, wordt als beeld van de zwangere Maria gebruikt, die het kind Jezus zal baren. In de middeleeuwen en vroegmoderne tijd was dat beeld begrijpelijk. Het lied is dermate eenvoudig dat een kind uit die tijd het begrepen moet hebben.

Die eenvoud spreekt mij erg aan: een schip met een zware last, de liefde als zegel, de Heilige Geest als mast, het anker dat aan land uitgeworpen wordt. Een eenvoudig, maar ook een erg aansprekend beeld. Je ziet het voor je.

Wat mij in de tweede plaats erg aanspreekt, is dat de betekenis van Kerst voor het leven van ons mensen kort en krachtig wordt getekend. Het Kind dat ‘zich verloren geeft’ en dat we mogen loven. Het gaat zelfs nog een stap verder: wie dit Kind wil kussen en omhelzen, moet eerst met Hem lijden: “groß Pein und Marter viel”. Daarna met Hem sterven en in geestelijke zin opstaan om het eeuwige leven als erfenis te ontvangen. Net zoals het Hem is vergaan.

Bij de laatste twee verzen moest ik eerst aan vervolgde christenen denken. Maar het kan ook betrekking hebben op christenen in Europa of Nederland die op grond van hun minderheidsstandpunt benadeeld of zelfs onderdrukt worden. Het kan zelfs op het persoonlijk leven van een echte christen slaan, als hij nare dingen in zijn leven meemaakt en in die zin met Christus lijdt en sterft. Het mag ons dan echter troosten als we bedenken dat Christus Zelf voor zondaren het lijden op zich heeft genomen – vrijwillig! Wie met Christus mag lijden, mag weten dat dit niet zinloos is. De Heere vergist Zich niet als Hij iemand een kruis oplegt, maar doet het uit liefde, tot ons nut en laat alles ten goede meewerken. Uiteindelijk zal op het lijden en sterven van ons mensen de opstanding volgen; niet alleen in geestelijke zin, maar ook de opstanding van het lichaam. Daarna zullen alle dingen rechtgezet en zal alle verdriet uitgewist worden. Dit vond ik het summum van het lied.

Mij ontbreekt de ruimte om iets over de dichter, Daniel Sudermann, te zeggen. De man had weliswaar opvattingen die niet door de beugel van rechtzinnigheid kunnen, maar desondanks heeft hij de betekenis van Kerst heel scherp weten te schetsen.

Ik laat het hierbij.

Een hartelijke groet,

Jan